MAKALELER

Örneğin David Burns mükemmeliyetçi insanların yüksek standartlara sahip, kendi değerlerini başarı ve üretkenlik ile ölçen insanlar olduğunu ifade eder. Mükemmelin ne olduğunu düşünür ve ona ulaşma gayesi içerisinde olurlar.

Mükemmeliyetçi kişilerin; 

1. Yüksek standartları vardır.
2. İşlerini düzenli ve titiz bir şekilde yapmaya çalışırlar.
3. Kendine güven duyma ve yeterli hissetme de sorun yaşarlar.
4. Detaycı bireylerdir.
5. Doğru olanı yapmak için çok çabalarlar.
6. Tutumlu bireylerdir.
7. Bu bireylerle program yapmak oldukça zordur.
8. Yaptıkları her işte başarılı olmak isterler, kazanmak onlar için önemlidir.
9. Hataya toleransları düşüktür.
10. İlişkilerde tez canlı olabilirler.
11. Duygularını ifade etmekte zorlanırlar.
12. Tedbirli ve şüphecilerdir.
13. Mükemmel olduklarında sevileceğini düşünürler.
14. İş yaşamı onlar için önemlidir.
15. Birçok konuda “doğru” ve “yanlış” çıkarımları vardır.
16. Duygusal esneklikte sorun yaşarlar.
17. İş birliği içerinde olmaktan kaçınır.
18. Düşünceleri durdurmakta zorlanırlar.
19. Hep bir amaçları vardır.
20. Karar vermede güçlük yaşarlar.
21. Eğlenmekte zorlanırlar.
22. Yaşamlarını kaliteli kılmak için kontrol odaklı olurlar.

Hewit&Fletts’e göre mükemmeliyetçiliğin 3 boyutu vardır:

Ben Merkezli Mükemmeliyetçilik: Birey ulaşılması güç işleri hedefler ve o hedeflere ulaşabilmek için belirlediği standartlara kendisini empoze eder. Bu standartlara ulaşamadıklarında depresyona girebilir ve yeme bozuklukları görülebilir. Öteki Merkezli Mükemmeliyetçilik: Bu bireyler ise çevresindeki insanlardan aşırı talepkar olma eğilimindedir. Diğer bireylerin kendi belirlemiş olduğu standartlara uymalarını bekler. Toplumsal Olarak Emredilen Mükemmeliyetçilik: Burada toplumsal değerlerler abartılır, birey toplum tarafından onaylanmak için kendisinden beklenen rolleri, standartları yerine getirmek ister. Burada birey bu standartları yerine getirdiğinde insanların onu seveceğini düşünür.

Mükemmeliyetçilikle İlişkili Psikolojik Problemler:

Sosyal Fobi: Bazı mükemmeliyetçi kişilikler eğer mükemmel olursa sevilip değer görüleceğine inanır. Sosyal ortamlarda hata yapmaktan kaygılanırlar, kendilerini acımasızca eleştirirler ve özgüvenleri düşüktür. Bu nedenle sosyal ilişkiler kurmakta güçlük yaşarlar.

Obsessif Kompulsif Bozukluk: Mükemmelliyetçi kişiler hata yapmamaya aşırı gayret sarf ederken belli bir şeyi belli bir şekilde yapmak için zorlantı duyabilirler.

Öfke: Mükemmeliyetçi kişiler hatalar karşısında ani ve yoğun öfke duyabilir ve saldırgan davranışlara yönelebilir.

Stres: Mükemmeliyetçi kişiler yüksek standartları ve aşırı beklentilerinin karşılanmaması ya da çevrenin koşulları ile uymaması karşısında yoğun stres yaşayabilirler.

Depresyon: Mükemmeliyetçi kişiler hata yapma, başarısızlığa uğrama, kaybetme gibi durumlar karşısında yoğun depresif duygular deneyimleyebilir ve uzun süren depresif dönemler içine girebilirler.

Yeme Bozuklukları: Kişinin kendisiyle ilgili aşırı yüksek beklentiler içine girmesi kendi bedeni ile ilgili gerçekçi olmayan düşünceler geliştirmesine yol açabilir. Sonuç olarak, anoreksiya ya da bulimia nervoza gibi yeme bozuklukları ortaya çıkabilir.

Mükemmeliyetçilikle Başa Çıkabilmek İçin Yapılabilecekler

- Başarının anlamını sorgulamak ve başarısızlıklarla yüzleşerek hataları kabullenmek
- Gerçek kendini tanımak ve spontan kendiliğini ortaya çıkarmak
- Beklentileri ve standartları yeniden düzenlemek ve gerçekçi sınırlara çekmek
- Hatalar karşında daha esnek düşünmek
- Kendini takdir edebilmek ve kendini küçük adımlar için ödüllendirebilmek
- Kendini eleştirmeyi azaltmak ve kendiyle ilgili olumlu yanları görebilmek
- Yeniliklere ve değişime açık olmak
- Sonuç yerine sürece ve öğrenmeye odaklanan bir bakış açısı benimsemek
- Kendine boş zamanlar ve hobilerle ilgilenmek için izin vermek

Kaynakça: Erol Zehra(2009). Mükemmeliyetçi Kişilik(6.basım), Psikoloji Dizisi